İnternet Kullanıcılarını İlgilendiren İki Yeni Düzenleme: Sosyal Ağ Sağlayıcısı ve Dijital Mecralar Komisyonu

31.7.2020 tarih ve 31202 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’da yapılan değişiklik ile Türkiye’de günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının, Türkiye’de en az bir kişiyi temsilci olarak belirleme ve kimlik ve iletişim bilgilerini de Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (BTK) bildirme yükümlülüğü getirilmiştir. Kanun, bu yükümlülüğü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcılarının internet trafiğini önce yüzde 50, daha sonra yüzde 95’e kadar daraltmayı öngörmektedir.

Burada herhangi bir erişim engelleme talebi için yurt dışı kaynaklı içerik sağlayıcılarının temsilcilerine doğrudan ulaşmak amaçlanmıştır. Türkiye’de temsilci bulundurma yükümlülüğü Sosyal Ağ Sağlayıcı tanımı içine giren kişilere verilmiştir.

Hukukumuzda yeni bir kavram – Sosyal Ağ Sağlayıcı

Kanun’da var olan yer sağlayıcı, içerik sağlayıcı ve erişim sağlayıcı gibi kavramlarla birlikte yeni düzenleme ile sosyal ağ sağlayıcı kavramı hayatımıza girmektedir. Düzenleme, sosyal ağ sağlayıcısını, kullanıcıların internet ortamında sosyal etkileşim amacıyla metin, resim, ses, yer gibi içerik oluşturmasına, görüntülemesine veya paylaşmasına olanak tanıyan gerçek veya tüzel kişiler olarak tanımlamaktadır.

Kanun ile sosyal ağ sağlayıcı kavramı için şu hususlar düzenlenmiştir:

• Sosyal ağ sağlayıcı, en az bir kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirlemek ve bu kişinin kimlik ve iletişim bilgilerini Kurum’a bildirmekle yükümlüdür. Temsilcinin gerçek kişi olması hâlinde Türk vatandaşı olması zorunludur.
• Temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıya, Kurum tarafından bildirimde bulunulur. Bildirimden itibaren otuz gün içinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde 10 milyon TL idari para cezası verilir. Verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren otuz gün içinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde 30 milyon TL daha idari para cezası verilir.
• İkinci kez verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren otuz gün içinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde Başkan tarafından Türkiye’de mukim vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişilerin ilgili sosyal ağ sağlayıcısına yeni reklam vermesi yasaklanır, bu kapsamda yeni sözleşme kurulamaz ve buna ilişkin para transferi yapılamaz.

Reklam yasağı kararının verildiği tarihten itibaren üç ay içinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde Başkan, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde elli oranında daraltılması için sulh ceza hâkimliğine başvurabilir.

• Sosyal ağ sağlayıcıları, Kanun’un internet ortamında yapılan yayın içeriğinin yayından çıkarılması ve erişimin engellenmesi hakkındaki 9 ve 9/A maddeleri kapsamına giren içeriklere ilişkin bireysel başvurulara 48 saat içinde olumlu veya olumsuz yanıt vermekle yükümlüdür. Bu yükümlülüğe uymayan sosyal ağ sağlayıcıları için 5 milyon TL’ye kadar para cezasına hükmedilebilir. Ayrıca mahkeme kararları 24 saat içinde uygulanmak zorundadır.
• Mahkeme emriyle hukuka aykırı olduğu düşünülen içeriğin 24 saat içinde kaldırılmaması veya içeriğe erişiminin engellenmemesinden doğan tüm zararlardan sosyal ağ sağlayıcı sorumludur.
• Sosyal ağ sağlayıcı, yayınlanan tüm içeriklerden de sorumludur. Kendisine bildirilen içeriğin çıkarılması veyahut içeriğe erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasına ilişkin olarak ve 5651 sayılı Kanun’un 9 ve 9/A maddeleri uyarınca yapılan başvurular hakkında BTK’ya Türkçe rapor sunmakla yükümlüdür. Bu hüküm uyarınca hazırlanacak ilk rapor BTK’ya iletilecek ve Haziran 2021’de sosyal ağ sağlayıcının kendi web sitesinde yayınlanacaktır. BTK’ya rapor sunulması yükümlülüğüne uymayan sosyal ağ sağlayıcılarına 10 milyon TL para cezası uygulanabilecektir.
• Ayrıca Türkiye’deki kullanıcıların kişisel verilerinin Türkiye’de tutulması için gerekli önlemler sosyal ağ sağlayıcı tarafından alınmak zorundadır.

Diğer yandan, 28.7.2020 tarih ve 31199 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren düzenleme ile Türkiye Büyük Millet Meclisi bünyesinde Dijital Mecralar Komisyonu kurulmuştur. Komisyon, bireylerin kişilik haklarına, özel hayatın gizliliğine ve diğer temel hak ve özgürlüklere aykırı yahut çocukların fiziksel ve psikolojik gelişimlerine zarar verici şekilde internet kullanımının önlenmesi ve internet kullanımı yoluyla işlenen suçlarla etkin şekilde mücadele edilmesi amacıyla önlem almak, inceleme, görüşme, raporlama, tavsiye ve görüş bildirme işlemlerini yürütmek, belirtilen konularda uluslararası alanda kabul gören gelişmeleri izlemek, internetin hukuka uygun kullanımı konusunda kamuoyunu bilgilendirici etkinlik ve projeler yapmak üzerine çalışmalarını yürütecektir. Komisyon, içerik sağlayıcılar, erişim sağlayıcılar, yer sağlayıcılar ile yerli veya yabancı diğer gerçek ve tüzel kişilerden bilgi ve belge istemek konusunda yetkilidir.

TBMM bünyesinde faaliyet gösterecek bu komisyonun 17 üyesi siyasi parti gruplarının parti grupları toplam sayısı içindeki yüzde oranlarına göre belirlenecektir.

Uyarı: Yukarıdaki bilgi ve görüşlerimiz sadece yol gösterme amaçlıdır ve yasal tavsiye alma olarak değerlendirilemez. Vona Hukuk Bürosu, doğru ve güncel içerikli bilgiyi sağlamak için her türlü çabayı göstermektedir ancak, bu makalenin yayımlanmasından sonra yürürlüğe girebilecek olan yasa ve mevzuatlarda yapılan değişiklikler nedeniyle en güncel yasal gelişmeleri yansıtmayabilir. Bu nedenle, bu makaledeki hiçbir şey yasal tavsiye olarak görülmemeli ve herhangi bir karar vermeden veya bu makalede yer alan bilgilere dayanarak herhangi bir işlem yapmadan önce avukatlara danışmalısınız.