Meşru Müdafaa Nedir?

Meşru müdafaa (yasal savunma) en basit tabirle; bir kimsenin kendisine veya başkasına yöneltilen ağır ve haksız bir saldırıyı uzaklaştırmak için gösterdiği zorunlu tepkidir. Türk Ceza Kanunu madde 25’te de açıkça ifade edildiği üzere yasal savunma gerek kendisine gerek başkasına ait bir hakka yönelmiş, gerçekleşen, gerçekleşmesi veya tekrarı muhakkak olan haksız bir saldırıyı o anki hâl ve koşullara göre saldırıyla orantılı biçimde defetmek zorunluluğu ile işlenen fiiller olarak belirlenmiştir.

Meşru Müdafaanın Şartları

Hâkim, somut olayın özelliklerini göz önünde tutarak yasal savunma koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediğine karar verecektir. Bir savunmanın yasal olabilmesi için şu şartların birlikte gerçekleşmesi gerekir:

1. Haksız bir saldırı bulunmalıdır: Suç niteliğinde bir eyleme karşı meşru müdafaa yapılabileceği gibi hukuka aykırı bir fiile karşı da meşru müdafaa gerçekleşebilir. Bu doğrultuda saldırının hukuka aykırı olması yeterlidir. Bunun yanında hukuka aykırı olmayan ancak örf ve âdete, ahlaka aykırı olan fiil meşru savunmanın sebebi olamaz. Ayrıca saldırı kasten gerçekleşebileceği gibi ihmali davranışla da gerçekleşebilir.
2. Saldırı, kişinin kendisine veya başkasına ait bir hakka yönelik olmalıdır.
3. Savunma zorunlu olmalıdır; savunmada zorunluluk bulunup bulunmadığı ise her olayın özelliğine göre saptanmalıdır.
4. Saldırı ile savunma eşzamanlı olmalıdır. Saldırı başlamadan veya saldırı tamamlandıktan sonra yapılan savunma meşru savunma kapsamında değerlendirilemez.
5. Saldırı ile savunma arasında oran bulunmalıdır.

Uygulamada meşru müdafaa ile zorunluluk hali çokça karıştırılmaktadır. Kısaca zorunluluk hali ve meşru müdafaa arasındaki farklar şunlardır:

• Meşru müdafaada amaç saldırıya karşı savunma iken zorunluluk halinde temel amaç tehlikeden korunmaktır.
• Meşru müdafaada savunma saldırgana karşı yapılmaktadır. Zorunluluk halinde ise tehlikeye sebebiyet veren dışında üçüncü kişiye karşı tecavüz söz konusudur.
• Meşru müdafaada saldırının haksız olması gerekir. Oysa zorunluluk halinde ağır ve muhakkak bir tehlikenin bulunması yeterlidir ve haksız olması gerekmez.
• Meşru müdafaa ancak insan eylemlerine karşı mümkün iken, zorunluluk halinde tehlike bir insan eyleminden doğabileceği gibi bir hayvan fiilinden veya doğa olaylarından da (deprem, yangın gibi) kaynaklanabilir.

Metnin PDF’i için buraya tıklayabilirsiniz.

Uyarı: Yukarıdaki bilgi ve görüşlerimiz sadece yol gösterme amaçlıdır ve yasal tavsiye alma olarak değerlendirilemez. Vona Hukuk Bürosu, doğru ve güncel içerikli bilgiyi sağlamak için her türlü çabayı göstermektedir ancak, bu makalenin yayımlanmasından sonra yürürlüğe girebilecek olan yasa ve mevzuatlarda yapılan değişiklikler nedeniyle en güncel yasal gelişmeleri yansıtmayabilir. Bu nedenle, bu makaledeki hiçbir şey yasal tavsiye olarak görülmemeli ve herhangi bir karar vermeden veya bu makalede yer alan bilgilere dayanarak herhangi bir işlem yapmadan önce avukatlara danışmalısınız.