İcra ve İflas Kanunu’nda Borçluya Satış Yetkisi Verilmesi Hakkındaki Düzenleme

28 Mayıs 2022 tarihli ve 31849 sayılı Resmî Gazete’de “İcra ve İflâs Kanunu Uyarınca Borçluya Satış Yetkisi Verilmesine Dair Yönetmelik” yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

İlgili yönetmelik kapsamında yapılan düzenlemelerin bir kısmı şu şekildedir;

• Borcu nedeniyle alacaklısı tarafından başlatılan icra takibi sonucunda, borçlunun taşınır veya taşınmaz malına icra müdürlüğü tarafından haciz konulur ve mal satışa çıkarılır. Yeni düzenleme ile borçlu 111/a kapsamında, kıymet takdir raporunun tebliğinden itibaren 7 gün içeresinde satışa çıkarılan malın icra dosyasının bulunduğu ilgili icra dairesine başvurarak, haczedilen malının rızaen satışı için kendisine yetki verilmesini talep etme hakkına sahiptir.
• Borçlunun icra müdürlüğü tarafından haczedilen malıyla ilgili kıymet takdiri yapılmadığı durumlarda borçlu kıymet takdiri yapılmasını isteyebilecektir. Cebri satış işlemi icra müdürü tarafından kıymet takdirinin kesinleşmesi ardından durdurulacak ve borçluya 15 günlük bir süre verilecek. Borçluya borcun satışı için verilen süreyle ilgili mahkemenin satışla ilgili kararına kadar geçen süre alacaklı bakımından işlemeyecek ve icra müdürlüğü de söz konusu mal ile ilgili herhangi bir satış işleminde bulunmayacaktır. Bu bağlamda haciz işlemini başlatan alacaklının borçlunun satış yetkisine itiraz hakkı olmayacaktır.
• Borçlunun kendisinin yaptığı satışlarda, malın satış bedeli; genel olarak %90’ına karşılık gelen miktarı ile ilgili mala haciz koyan alacaklının alacakları toplamından hangisi fazla ise bu miktardan ve ayrıca bu miktara ilave olarak bu aşamaya kadar bu hacizli mal için yapılan takip masrafları toplamından az olamayacaktır.
• Borçlu satış işlemi yapıldıktan sonra, alıcı hakkındaki bilgileri ve satış işlemi ile ilgili bilgileri icra dairesiyle paylaşacak, böylelikle alıcının borçluya verilen 15 günlük süre içinde malın satış bedelini ilgili icra dairesinin banka hesabına yatırması halinde icra müdürü gerekli bilgi ve belgeleri temin etmiş olup yukarıda belirtilen şartların bulunduğunu tespit ederse hacze konan malın satışını onaylayacaktır. Buradaki alıcı ile ifade edilen, taşınmazı satın alan kişidir, alacaklı ile karıştırılmamalıdır. Satışın onaylanması akabinde malın devir ve teslim işlemlerinin yapılmasına karar verilmesi için dosyayı derhâl icra mahkemesine gönderecektir. Mahkeme, 10 gün içinde yaptığı inceleme sonucunda malın satışına ve akabinde malın devrine veya devrin gerçekleşmemesine yani dosya üzerindeki talebin kabulüne veya reddine kesin olarak karar verecektir.
• Mahkeme malın satışı ile malın devir ve teslim işlemlerinin yapılmasına karar verirse, kabul kararıyla malın mülkiyeti borçludan malı satın alan alıcıya geçecek ve tüm hacizler kaldırılarak devir ve teslim işlemleri gerçekleştirilecektir. Mahkemenin, borçlunun yaptığı satışa onay vermemesi yani ret kararı vermesi hâlinde ise borçludan malı satın alan alıcının icra dairesi hesabına yatırdığı para, mahkemenin ret kararının icra dairesine gönderilmesinden itibaren üç iş günü içinde icra dairesine bildirdiği banka hesabına iade edilecektir. Ardından icra müdürlüğü söz konusu hacizli malla ilgili satış işlemlerini kendisi devam ettirecektir.

Borçluya Satış Yetkisi Verilmesinin İcra Hukuku Bağlamında Değerlendirilmesi

A. İnfaz Süreci

Getirilen bu düzenlemeyle birlikte icra dosyalarında hacizli malların satışı yoluna gidilmesi hususunda borçlu tarafa da satış hakkı tanınmış, bu da icra dosyalarının infaz sürecini hızlandıracak bir düzenleme olmuştur. Zira borçlu bundan böyle icra dosyasının infazı için mahcuz malının alacaklı tarafından satışını beklemek zorunda kalmayacak, haricen anlaştığı üçüncü bir kişiye malın satışını gerçekleştirebilecektir.

B. Satış Bedeli

Belirtmek gerekir ki hacizli malın satışının ihale yoluyla yapılması halinde ihale, satışı gerçekleşen malın %50 değerinden başlamaktadır. Bu da borçluyu malın gerçek değerinden oldukça aşağıda bir değerde satılması riskiyle karşılaştırmaktadır. Ancak hacizli malın borçlu tarafından satılması halinde satış bedeli, malın takdir edilen değerinin %90’ına karşılık gelen miktarı ile ilgili mala haciz koyan alacaklının alacakları toplamından hangisi fazla ise bu miktar olarak düzenlenmiştir. Böylece, her iki tarafın da menfaati güvence altına alınmış, hacizli malın satışı aşamasında hem alacaklının alacağına kavuşmasında herhangi bir hak kaybına uğramaması sağlanmış hem de hacizli malın değer kaybına uğrama riskinin önüne geçilmiştir. Ayrıca hacizli malın borçlu tarafından rızaen satılması yoluna gidilmesi halinde icra müdürlüğü ihale masrafları da söz konusu olmayacak, bu durumda ihale satış masraflarından da tasarruf edilecektir.

Uyarı: Yukarıdaki bilgi ve görüşlerimiz sadece yol gösterme amaçlıdır ve yasal tavsiye alma olarak değerlendirilemez. Vona Hukuk Bürosu, doğru ve güncel içerikli bilgiyi sağlamak için her türlü çabayı göstermektedir ancak, bu makalenin yayımlanmasından sonra yürürlüğe girebilecek olan yasa ve mevzuatlarda yapılan değişiklikler nedeniyle en güncel yasal gelişmeleri yansıtmayabilir. Bu nedenle, bu makaledeki hiçbir şey yasal tavsiye olarak görülmemeli ve herhangi bir karar vermeden veya bu makalede yer alan bilgilere dayanarak herhangi bir işlem yapmadan önce avukatlara danışmalısınız.