Ayıplı Mal Nedir?

1. Ayıplı Mal

Ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmayan ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımayan, sözleşmeye aykırı olan maldır. Ambalaj, etiket, tanıtma ve kullanma kılavuzu, reklam, ilan gibi yollarla özellikleri belirtilen bir malın özelliklerden bir veya birden fazlasını taşımaması halinde de o mal ayıplı mal olarak kabul edilir.

Bir örnekle açıklamak gerekirse, bir satıcıdan HD görüntü kalitesine sahip olması nedeniyle alınan bir televizyonun görüntüyü net olmayan şekilde ve soluk göstermesi televizyonun ayıplı mal olduğunu gösterir.

Ayıplı Maldan Sorumluluk

Satıcı, tüketiciye satmış olduğu ayıplı maldan sorumludur. Bir malın satışına ilişkin tüketici ile satıcı arasında kurulan sözleşmede satıcının asli yükümlülüğü, o malı tüketiciye, aralarındaki sözleşmeye uygun olarak teslim etmektir. Bu nedenle tüketiciye satmış olduğu bir ürünün olması gerektiği gibi olmaması, objektif özelliklerini sağlamaması nedeniyle satıcı bu ayıptan sorumludur. Satıcı ayıplı çıkan maldaki ayıbın kendisinden kaynaklanmadığını veya o ayıbı bilmesinin mümkün olmadığını ispatlaması halinde ayıptan sorumlu tutulmaz.

Teslim tarihinden itibaren 6 ay içinde çıkan ayıbın kanunen teslim tarihinde var olduğu kabul edilir. Ancak tüketici ile satıcı arasındaki sözleşmenin kurulduğu tarihte tüketici malın ayıplı olduğunu biliyor veya bilebilecek durumda ise sözleşmeye aykırılık oluşmayacaktır.

Ayıplı malın satılması kanunen yasak değildir ancak satıcı bir ayıplı mal satmak isterse malın ayıplı olduğu bilgisini ambalaj, etiket vb. üzerinde göstermek zorundadır. Ayrıca tüketiciye verilecek olan fiş veya fatura üzerine de malın ayıplı olarak satıldığında dair ibare konulmalıdır.

2. Tüketicinin Hakları

Bir malın ayıplı çıkması durumunda tüketici aşağıdaki haklardan istediği birini seçebilir. Satıcı ise tüketicinin seçtiği hakkı yerine getirmekle yükümlüdür. Bu haklar:

• Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme: Bu durumda tüketici ayıplı malı iade edip ödemiş olduğu parayı geri isteme hakkında sahiptir.
• Satılanı alıkoyup satış bedelinden ayıp oranında indirim isteme: Bu durumda tüketici ayıplı malı iade etmek yerine kullanmaya devam etmek isteyebilir ve satıcıdan ayıp oranında indirim yapılarak satın alırken ödediği paradan indirim tutarının kendisine geri verilmesini isteyebilir.
• Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme: Hakkaniyete uygun olarak ayıplı malın onarılması veya tamir edilmesi aşırı masraf gerektirmiyorsa tüketici, satıcıdan bu malın onarılmasını isteyebilir.
• İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme: Bu durumda tüketici ayıplı olan malın ayıpsız olan bir başkasıyla yani, aynı malın sağlam ve işlevine uygun olanıyla değiştirilmesini isteyebilir.

Tüketici bu haklardan birini dilediği gibi seçerek kullanabilir. Tüketici bu haklardan ücretsiz onarım veya misli ile değiştirilmesini isteme hakkını satıcıya yöneltebileceği gibi üretici veya ithalatçıya da yöneltebilir. Ancak üretici veya ithalatçı, maldaki ayıbın malın piyasaya sürülmesinden sonra kaynaklandığı iddia eder ve bu iddialarını ispat ederlerse sorumluluktan kurtulurlar.

3. Zamanaşımı

Tüketicinin ayıplı mal nedeniyle seçimlik haklarından birini kullanması için kanunen belli süreler vardır. Tüketici ayıplı mala karşı seçimlik haklardan birini teslim tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde kullanmalıdır. Ancak ayıp, ağır kusur veya hile ile gizlenmişse zamanaşımı söz konusu olmayacaktır.

Metnin PDF’i için buraya tıklayabilirsiniz.

Uyarı: Yukarıdaki bilgi ve görüşlerimiz sadece yol gösterme amaçlıdır ve yasal tavsiye alma olarak değerlendirilemez. Vona Hukuk Bürosu, doğru ve güncel içerikli bilgiyi sağlamak için her türlü çabayı göstermektedir ancak, bu makalenin yayımlanmasından sonra yürürlüğe girebilecek olan yasa ve mevzuatlarda yapılan değişiklikler nedeniyle en güncel yasal gelişmeleri yansıtmayabilir. Bu nedenle, bu makaledeki hiçbir şey yasal tavsiye olarak görülmemeli ve herhangi bir karar vermeden veya bu makalede yer alan bilgilere dayanarak herhangi bir işlem yapmadan önce avukatlara danışmalısınız.