Ev Hizmetlerinde Çalıştırılacak Yabancılar İçin Çalışma İzni

Çalışma izni, yabancı uyruklu kişilerin Türkiye’de çalışabilmelerine olanak sağlayan ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (“Bakanlık”) tarafından düzenlenen belgedir. Uluslararası İşgücü Kanunu (“Kanun”) uyarınca, yabancıların Türkiye’deki çalışmalarını izne bağlanmış ve bu yabancılara verilecek çalışma izinleri ile ilgili esaslar belirlenmiştir. Sözü edilen Kanun uyarınca, birden fazla meslek grubu için süreli veya süresiz olmak üzere çalışma izni alınabilmektedir.

Ev hizmetlerinde yaşlı, hasta ve çocuk bakımında yabancı uyruklu kişilerin çalıştırılması için gerekli olan çalışma izni prosedürü aşağıda özet olarak açıklanacaktır. Ayrıca belirtmek gerekir ki, yasal düzenlemeler uyarınca ev hizmetlerinde yabancı çalıştırılmasına sadece yaşlı, hasta ve çocuk bakımı ile sınırlı olmak üzere izin verilmiş olup ev içerisinde temizlikçi, gündelikçi gibi farklı bir ihtiyaç sebebiyle yabancı çalıştırılması mümkün değildir.

Yabancı uyruklu bir kişinin çalışma izni almadan çalışması ise yasalara aykırıdır, hem çalıştıran hem de çalışan bakımından idari para cezası uygulanmaktadır, ayrıca yabancı uyruklu kişi de sınır dışı edilebilmektedir.

Çalışma izni almak amacıyla,

• 15 (onbeş) yaşından küçük çocuk için anne, baba, evlat edinen, vasi, koruyucu aile tarafından çocuk bakıcısı olarak çalıştırma şartıyla,
• 65 yaşından küçük ama hastalığı veya engeli doktor raporu ile sabit olanlar ve 65 yaş üzeri yaşlılar için kendisi, birinci veya ikinci derece yakınları, vasisi tarafından, genel bakımının sağlanması şartıyla

başvuruda bulunulabilir.

Kamuda elektronik sistemlerin yaygınlaşmasının bir sonucu olarak başvuru süreci internet üzerinden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın e-izin sistemi aracılığıyla yapılmaktadır. Süreç özetle şu şekilde gerçekleşmektedir:

1. Öncelikle işveren belirlenmelidir. İşverenin, yabancının maaşını ödeme niteliğine sahip (minimum maaş tutarı asgari ücrettir) olması ve bakıma ihtiyaç duyan kişi ile kan bağı veya yasal olarak bir bağı olan bir kişinin seçilmesi önerilmektedir.
2. İşveren belirlendikten sonra yabancı ve işveren arasında bir belirli süreli iş sözleşmesi imzalanmalıdır.
3. Yabancı Türkiye’deyse ve en az altı ay süreli geçerli ikamet izni varsa, İşveren Bilgi Teknolojileri Kurumu tarafından yetkilendirilmiş bir kurumdan e-imza temin ederek, doğrudan Yabancıların Çalışma İzni Otomasyon Sistemi üzerinden işyeri kaydı oluşturmalıdır.
4. Yabancı Türkiye dışındaysa, bulundukları ülkelerdeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine başvurarak 16 haneli referans numarasını almalı ve Türkiye’deki işverenine bildirmelidir. İşveren bu referans numarasını sisteme girerek Yabancıların Çalışma İzni Otomasyon Sistemi üzerinden iş yeri kaydı oluşturmalıdır.
5. Sistem girişi sırasında işverenin neden yabancı uyruklu çalıştırmaya ihtiyaç duyduğunu ve yabancıya ödenecek maaşı ödeyecek mali gücü olduğunu gösterir belgeleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na sistem üzerinden sunması gerekmektedir.
6. Başvuru olumlu değerlendirildiğinde gerekli harç ödemeleri yapılmalıdır. Çalışma izni kartı, çalışılacak adrese kargolanmaktadır. Yabancı yurtdışındaysa, referans numarasını aldığı Türkiye Cumhuriyeti temsilciliğine giderek pasaportunu, onaylanan çalışma vizesini işletmek üzere teslim etmelidir. İşlenen vize ile ülkeye giriş yapabilecektir.
7. Yabancı Türkiye’deyse, çalışma izni onay tarihinden; yabancı Türkiye dışındaysa, yurda giriş tarihinden itibaren 30 gün içinde e-devlet e-bildirge Kolay İşverenlik sistemi üzerinden işveren kaydı oluşturulması gerekmektedir. Bildirge verilebilmesi için Sosyal Güvenlik Merkezi e-bildirge sisteminden ayrıca işyeri kaydı oluşturulması gerekmektedir.

Süreç içerisinde Bakanlık tarafından talep edilen belgelerin eksiksiz olarak hazırlanması ve e-izin otomasyon sistemine eklenmesi; izin alındıktan sonra SGK girişlerinin ve ikamet bildirme işlemlerinin de takip edilmesi gerekmektedir. SGK’ya bildirgenin hiç verilmemesi veya süresi içinde verilmemesi hallerinde, bildirgenin verilmediği her ay için ayrı ayrı idari para cezası düzenlenecektir. SGK ödemeleri yapılmazsa yabancının çalışma izni uzatma başvurusu da yapılamayacaktır.

Çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde; (i) bakımı yapılacak veya refakat edilecek kişinin sağlık durumu ve yaşı, (ii) Bakım yapacak veya refakat edecek yabancının eğitimi, mesleki tecrübesi, Türkçe dil bilgisi düzeyi, Türkiye’de ikamet veya çalışma geçmişi, medeni hali ve yaşı, (iii) İşin özel niteliğini gösterir diğer hususlar ile (iv) İşverenin sosyo-ekonomik durumu ile mal varlığı, aylık sürekli ve düzenli geliri dikkate alınmaktadır.

Çalışma izni uzatma başvurusu, çalışma izni süresinin dolmasına altmış gün kalmasından itibaren ve her durumda çalışma izni süresi dolmadan yapılmalıdır. Bu süre dolduktan sonra yapılan uzatma başvuruları reddedilmektedir.

Av. Nilsu Selin Temiz

Uyarı: Yukarıdaki bilgi ve görüşlerimiz sadece yol gösterme amaçlıdır ve yasal tavsiye alma olarak değerlendirilemez. Vona Hukuk Bürosu, doğru ve güncel içerikli bilgiyi sağlamak için her türlü çabayı göstermektedir ancak, bu makalenin yayımlanmasından sonra yürürlüğe girebilecek olan yasa ve mevzuatlarda yapılan değişiklikler nedeniyle en güncel yasal gelişmeleri yansıtmayabilir. Bu nedenle, bu makaledeki hiçbir şey yasal tavsiye olarak görülmemeli ve herhangi bir karar vermeden veya bu makalede yer alan bilgilere dayanarak herhangi bir işlem yapmadan önce avukatlara danışmalısınız.