4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da Yapılan Değişiklikler Hakkında

Rekabetin Korunması Hakkında 4054 sayılı Yasa’nın değiştirilmesine ilişkin 16.06.2020 tarihinde TBMM’de kabul edilen 7246 sayılı yasa 24 Haziran 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yayım tarihinde yürürlüğe girmiştir. Yasa’da yapılan değişikliklere ilişkin 24.6.2020 tarihli yazımızdaki açıklamalara ek olarak değişikliklere ilişkin tam metin aşağıda verilmiştir.

Kanun’un 5. maddesinin 1. fıkrası şu şekilde değişmiştir:

“Aşağıda belirtilen şartların tamamının varlığı halinde, teşebbüsler arası anlaşma, uyumlu eylem ve teşebbüs birliği kararları 4üncü madde hükmünün uygulanmasından muaftır:

1. Malların üretim veya dağıtımı ile hizmetlerin sunulmasından yeni gelişme ve iyileşmelerin ya da ekonomik veya teknik gelişmelerin sağlanması,
2. Tüketicinin bundan yarar sağlaması,
3. İlgili piyasanın önemli bir bölümünde rekabetin ortadan kalkmaması,
4. Rekabetin a ve b bentlerinde amaçların elde edilmesi için zorunlu olandan fazla sınırlanmaması.

İlgili teşebbüs veya teşebbüs birlikleri 4. Üncü madde kapsamındaki anlaşma, uyumlu eylem veya teşebbüs birliği kararının muafiyet şartlarını taşıdığını Kurul tarafından tespit edilmesi amacıyla Kuruma başvuruda bulunabilir.”

► Maddenin gerekçesinde söz konusu değişik ile Avrupa Birliğinde uygulanan, teşebbüslerin kendi kendilerine değerlendirme sistemini kullanabilmesine olanak sağlandığı belirtilmiştir. Maddenin değişiklik öncesi metninde, teşebbüslerin eylemlerinin muafiyet kapsamına girip girmediği ile ilgili kararı Kurul vermekteydi. Değişiklik ile Kurula başvuru zorunluluğu ortadan kalkarken, teşebbüslerin muafiyet şartlarını taşıyıp taşımadıklarını kendilerinin karar vermesi sağlanmıştır. Aynı zamanda Kurum’a isteğe bağlı olarak başvurarak değerlendirmede bulunması istenebilecektir.

Kanun’un 9. maddesinin 1. fıkrası şu şekilde değişmiştir:

“Kurul, ihbar, şikayet yada Bakanlığın talebi üzerine veya resen Kanunun 4., 6. Veya 7. Maddelerinin ihlal edildiğini tespit ederse, ilgili teşebbüs veya teşebbüs birliklerine rekabetin tesisi için yerine getirilmesi ya da kaçınılması gereken davranışları ve teşebbüslerin belirli faaliyetlerini yahut ortaklık paylarını ya da malvarlıklarını devretmeleri şeklindeki yapısal tedbirleri nihai kararında bildirir. Davranışsal ve yapısal tedbirler, ihlalle orantılı ve ihlalin etkili bir biçimde sona erdirilmesi için gerekli olmalıdır. Yapısal tedbirlere ancak daha önce getirilen davranışsal tedbirlerin sonuç vermediği hallerde başvurulur.”

►Söz konusu değişiklik ile Kurul tarafından rekabetin korunması için getirilebilecek tedbirlere bir yenisi eklenerek, Kurul’a kararlarında teşebbüsler hakkında, ortaklık paylarının ya da malvarlıklarının devri şeklinde yapısal tedbir kararları alması olanağını getirmektedir. Alınabilecek olan yapısal tedbirler, Teşebbüslerin sadece daha önce Kurul tarafından getirilen rekabete aykırı davranışlarını düzeltmelerine ilişkin tedbirlere uymaması veya bu tedbirlerin sonuç vermemesi halinde alınabilecektir.

Kanun’un 41. Maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir:

“Kurul; Pazar payı ve ciro gibi ölçütleri esas alarak rakipler arasında fiyat tespiti, bölge veya müşteri paylaşımı ve arz miktarının kısıtlanması gibi açık ve ağır ihlaller hariç olmak üzere, piyasada rekabeti kayda değer ölçüde kısıtlamayan anlaşma, uyumlu eylem ve teşebbüsü birliği karar ve eylemlerinin soruşma konusu yapmayabilir. Bu fıkranın uygulanmasında ilişkin usul ve esaslar Kurul tarafından çıkarılan tebliğ ile belirlenir.”

►Maddeye eklenen bu fıkra ile, açık ve ağır ihlaller hakkında düzenlenen ön soruşturma raporları hariç olmak üzere, Kurulca daha önce belirlenen Pazar payı ve ciro eşiklerini aşmayan anlaşma, uyumlu eylem ve teşebbüs birliği kararları ile ilgili soruşturma açılması zorunluluğu ortadan kaldırılmıştır. Rekabet kurumunun hangi eylemleri bu kapsamda değerlendireceği, Kurul tarafından çıkarılacak olan tebliğ ile belirlenecektir.

Kanun’un 43. maddesine aşağıdaki madde eklenmiş ve madde başlığı “soruşturmaya başlanması, taahhüt ve uzlaşma” olarak değişmiştir.

“Yürütülmekte olan bir ön araştırma ya da soruşturma sürecinde 4. Veya 6. Madde kapsamında ortaya çıkan rekabet sorunlarının giderilmesine yönelik olarak ilgili teşebbüs ya da teşebbüs birliklerince taahhüt sunulabilir. Kurul söz konusu taahhütler yoluyla rekabet sorunlarının giderilebileceğine kanaat getirirse bu taahhütleri ilgili teşebbüs ya da teşebbüs birlikleri açısından bağlayıcı hale getirerek soruşturma açılmamasına veya açılmış bulunan soruşturmaya son verilmesine karar verebilir. Rakipler arasında fiyat tespiti, bölge veya müşteri paylaşımı ya da arz miktarının kısıtlanması gibi açık ve ağır ihlaller ilgili olarak taahhüt kabul edilmez. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurul tarafından çıkarılan tebliğ ile belirlenir.

Kurul üçüncü fıkraya göre bir karar verdikten sonra aşağıdaki hallerde tekrar soruşturma açabilir.

1. Kararın alınmasına temel teşkil eden herhangi bir unsurda esaslı değişiklik olması,
2. İlgili teşebbüs veya teşebbüs birliklerinin verdikleri taahhütlere aykırı davranmaları,
3. Kararın taraflarca sunulan eksik, yanlış veya yanıltıcı bilgiye dayanılarak verilmiş olması.

Soruşturmaya başlanmasından sonra Kurul, ilgililerin talebi üzerine veya resen soruşturma sürecinin hızlı bitirilmesinden doğacak usulü faydaları ve ihlalin varlığına veya kapsamında ilişkin görüş farklılıklarını göz önüne alarak uzlaşma usulüne başlatabilir. Kurul, hakkında soruşturma başlatılan ve ihlalin varlığı ile kapsamını kabul eden teşebbüs veya teşebbüs birlikleri ile soruşturma raporunun tebliğine kadar uzlaşabilir.

Bu çerçevede Kurul, haklarında soruşturma açılan taraflara, ihlalin varlığını ve kapsamını kabul ettikleri bir uzlaşma metni sunmaları için kesin süre verir. Verilen süre geçirildikten sonra yapılan bildirimler dikkate alınmaz. İhlalin tespitinin ve idari para cezasının yer aldığı  bir nihai kararla soruşturma sonlandırılır.

Uzlaşma usulü sonucunda idari para cezasında yüzde yirmi beşe kadar indirim uygulanabilir. Bu madde uyarınca idari para cezası tutarlarında indirim uygulanmış olması 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 17. Maddesinin altıncı fıkrası kapsamında indirim yapılmasına engel teşkil etmez.

Sürecin uzlaşma ile neticelenmesi halinde, idari para cezası ve uzlaşma metninde yer alan hususlar uzlaşmanın taraflarınca dava konusu yapılamaz.

Uzlaşmaya ilişkin diğer usul ve esaslar Kurul tarafından çıkarılan yönetmelik ile belirlenir.”

►Madde değişikliği ile Rekabet hukukumuzda daha önce yer almayan uzlaşma ve taahhüt usulleri getirilmiş ve rekabete aykırı davranan fakat bu aykırılığın açık ve ağır bir ihlal olmaması durumunda, aykırılığı meydana getiren teşebbüsleri aykırılığı ortadan kaldıracak adımları kendilerinin belirleyerek uygulamasına olanak tanımaktadır. Aykırılığı meydana getirdiğini kabul ederek ve bu aykırılığı gidermek için atacakları adımları belirterek taahhüt eden ve bu taahhüdü Kurul tarafından kabul edilen teşebbüslere uygulanacak idari para cezalarında yüzde 25 indirime gidilmesi öngörülmektedir. Verilen taahhüt kapsamında uzlaşma sağlanan teşebbüslerin, uzlaşma metnine ilişkin dava açma hakkı bulunmamaktadır. Değişiklik ile ayrıca, taahhütlerine uymayan veya taahhüt kapsamında verilen bilgilerin eksik, yanlış veya yanıltıcı olması durumunda kurul tarafından tekrar soruşturma açılabileceği belirtilmiştir.

Değişikliğin gerekçesi olarak Avrupa Birliği uyum süreci ve kamu kurumlarının soruşturma sürecinde harcanacak vaktinin daha etkin bir şekilde kullanılarak rekabeti engelleyici diğer büyük sorunlara odaklanması gösterilmiştir.

Av. Barışcan Bilgiç

Uyarı: Yukarıdaki bilgi ve görüşlerimiz sadece yol gösterme amaçlıdır ve yasal tavsiye alma olarak değerlendirilemez. Vona Hukuk Bürosu, doğru ve güncel içerikli bilgiyi sağlamak için her türlü çabayı göstermektedir ancak, bu makalenin yayımlanmasından sonra yürürlüğe girebilecek olan yasa ve mevzuatlarda yapılan değişiklikler nedeniyle en güncel yasal gelişmeleri yansıtmayabilir. Bu nedenle, bu makaledeki hiçbir şey yasal tavsiye olarak görülmemeli ve herhangi bir karar vermeden veya bu makalede yer alan bilgilere dayanarak herhangi bir işlem yapmadan önce avukatlara danışmalısınız.